الوقت- سخنان اخیر بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی، در تلآویو بعد از گفتگو با مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، به خوبی نشان میدهد که تلاشهای خارجی به دنبال آن است تا دولت لبنان را تبدیل به یک مهره در بازیهای سیاسی اسرائیل و آمریکا تبدیل کند.
نتانیاهو در دیدار با وزیر امور خارجه آمریکا تأکید کرد که اسرائیل و آمریکا باید در برابر «دولت قدرتمند لبنان» متحد عمل کنند. مفهومی که بهطور تلویحی نشان میدهد که لبنان هیچ جایگاه مستقل و مقاومتی در سیاستهای منطقهای نخواهد داشت و تنها وظیفه آن تبدیل ارتش رسمی خود به عنصر گارد داخلی رژیم و بدون داشتن حق دفاع از مرزهایش است.
جای تعجب نیست که در پیام های حمایتی که در روزهای اخیر از سوی پایتخت های غربی و عربی برای دولت به دلیل اتخاذ رویکرد مشت آهنین صادر شده، هیچ حرفی از حق دولت در حفظ حاکمیت سرزمینی لبنان دیده نمیشود و تنها به مسئله فرودگاه محدود شدهاند در حالی که کل حاکمیت سرزمینی کشور از جنوب تا شمال به طور مداوم نقض می شود.
در این میان، دولت تازه استقرار یافته لبنان نیز اولویتهای داخلی خود را، از جمله مقابله با اشغالگری اسرائیل و بحران اقتصادی، به فراموشی سپرده و خود را با برنامههای خارجی منطبق کرده است.
در حالی که لبنان از بحران اقتصادی و ویرانیهای ناشی از جنگهای گذشته رنج میبرد، اولویت اصلی دولت باید بازسازی کشور و رفع مشکلات اقتصادی باشد. اما در واقع، تمرکز دولت لبنان بیشتر بر مسائل خارجی و فشارهای بینالمللی است تا مشکلات داخلی. تلاشها برای جذب کمکهای مالی از کشورهای غربی و عربی نیز تا حد زیادی تحت تأثیر سیاستهای آمریکا و اسرائیل قرار دارد.
روزنامه لبنانی الاخبار دراینباره مینویسد: «ممانعت از فرود هواپیمای ماهان ایر در فرودگاه بیروت، به رغم اینکه به عنوان مسئلهای امنیتی مطرح شد، در واقع به دستور اسرائیل و آمریکا صورت گرفت. مقامات لبنانی به گونهای عمل کردهاند که انگار هیچ راهی جز تبعیت از دستورات خارجی ندارند، حتی اگر این اقدام به ضرر حاکمیت ملی لبنان باشد».
به نوشته این روزنامه مقامات لبنانی که از خشم افکار عمومی در قبال تبعیت بیچون و چرا از فرامین آمریکا آگاه هستند، صدور حکم تعلیق پروازهای ایرانی به بیروت را با بهانه انتقال پول و تسلیحات به حزبالله و اینکه هواپیماهای ایرانی از سوی اروپاییها تحت تحریم هستند، توجیه میکنند.
خویشتنداری حزبالله بر اساس منافع ملی
حزبالله لبنان، که به عنوان نماد مقاومت در برابر اسرائیل شناخته میشود، از این تصمیمات دولت انتقاد کرده است. شیخ نعیم قاسم، دبیرکل حزبالله، تأکید کرد که ممانعت از فرود هواپیماهای ایرانی در فرودگاه بیروت نه تنها به ضرر منافع لبنان است، بلکه در جهت اهداف رژیم صهیونیستی نیز حرکت میکند.
به گفته دبیرکل حزبالله، تمام سلام نخست وزیر لبنان این تصمیم را "تحت عنوان ایمنی هوانوردی غیرنظامی" اتخاذ کرد اما از نظر نعیم قاسم، «مشکل امنیت غیرنظامیان نیست، بلکه این تصمیم در اجرای دستور اسرائیل گرفته شده است و ما در حال اجرای خواسته های اشغالگر هستیم».
حزبالله همچنین نگران است که این سیاستها به ایجاد شکاف در میان مردم لبنان و تضعیف جبهه داخلی در برابر تداوم اشغالگری رژیم صهیونیستی منجر شود.
شیخ نعیم قاسم، در سخنرانی خود تاکید کرد که اسرائیل باید در 18 فوریه از تمام خاک لبنان عقبنشینی کند و "به هیچ بهانهای باقی نماند" در غیر این صورت یک اشغالگر است و حزب الله میداند که چگونه با اشغالگری برخورد کند.
وی وظایف اصلی دولت لبنان را در این مسئله یادآوری کرد و گفت: مسئولیت دولت لبنان در درجه اول و انحصاری در این مرحله این است که با تمام توان از طریق فشارهای سیاسی، روابط خود و هر اقدام دیگری تلاش کند تا اسرائیل در 18 فوریه عقب نشینی کند و به هیچ نقطه و قطعه زمینی فرصت ندهد. دولت لبنان باید در این زمینه موضع قاطعانه ای اتخاذ کند.
دبیرکل حزب الله همچنین از دولت خواست تا بر روی بازسازی و تأمین رفاه مردم تمرکز کند و از تعاملات با کشورهای خارجی برای تأمین منافع ملی بهره ببرد.
مذاکرات بینتیجه دولت
با این حال، با وجود اینکه حزبالله از دولت خواست تا تسلیم فشارها نشود و اعتراضات مردمی نیز علیه مواضع دولت بالا گرفته است، گفتگوهای میان جوزف عون رئیسجمهور و نبیه بری رئیس مجلس برای یافتن راهحلی برای خروج از این بحران بینتیجه بوده و به نظر میرسد که در نهایت میان دولتیها هیچ اراده جدی برای مقابله با دیکتههای آمریکا و اسرائیل وجود ندارد.
منابع آگاه در این باره به الاخبار گفتهاند که در سه روز گذشته، ژورف عون رئیس جمهور، تمام سلام نخست وزیر و فایز رسامنی و یوسف رجی، وزرای فواید عمومی و امور خارجه، در حال کار بر روی این پرونده و بررسی گزینههای احتمالی بودهاند.
به گفته این منابع از جمله راهکارهای پیشنهادی که در این مذاکرات در حال بررسی است، رفتن به سمت گزینه فرود و بازرسی هواپیماهای ایرانی در فرودگاه بغداد پیش از عزیمت به سوی لبنان است و مسئولیت بازرسی را نیز یک شرکت امنیتی آمریکایی بر عهده خواهد داشت. به موازات آن، محافل رسانهای لبنان تأیید میکنند که «رئیس جمهور و نخست وزیر هیچ قصدی برای مقابله با دیکتههای آمریکا و اسرائیل ندارند، حتی اگر متضمن پیشنهاد تعهد به بازرسی کامل از داخل فرودگاه بیروت باشد» و این روند به سمت «اعلام ممنوعیت پروازهای مستقیم بین تهران و بیروت» است.
پیشنهادی کاملاً برخلاف حق حاکمیت دو کشور لبنان و ایران و همچنین در تعارض با خواسته عمومی معترضان لبنانی و سخنان دبیرکل حزب الله.
نیاز به تغییر مسیر دولت در سیاستهای داخلی و خارجی
در نهایت، لبنان با چالشهای متعددی روبرو است. دولت این کشور باید به سرعت تصمیم بگیرد که آیا همچنان به تبعیت از دستورات خارجی ادامه میدهد یا اینکه به اولویتهای داخلی خود توجه خواهد کرد.
دولت لبنان نیاز به یک رویکرد مستقل و قوی دارد که در آن منافع ملی در اولویت قرار گیرد و از دیکتههای خارجی فاصله بگیرد. تنها در این صورت است که لبنان میتواند به مسیر بازسازی و حفظ حاکمیت ملی خود ادامه دهد و با تداوم اشغالگری رژیم صهیونیستی مقابله موثر داشته باشد. در غیر این صورت، ممکن است لبنان بیشتر به عنوان یک ابزار در دست قدرتهای خارجی قرار گیرد و از تحقق اهداف خود محروم شود.